- Là một nước sở hữu diện tích hơn 1 triệu km2 biển với 3.260km bờ biển và hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ, từ lâu Việt Nam đã xác định biển đảo có tầm quan trọng chiến lượng đặc biệt đối với sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Trước yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao về bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự an toàn biển, đảo và góp phần phát triển kinh tế biển trong thời kỳ mới, việc thành lập, xây dựng và phát triển một lực lượng chuyên trách như Cảnh sát biển Việt Nam để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thực thi pháp luật trên biển là vô cùng quan trọng và cần thiết.

Tiến bước dưới quân kỳ.

Cách đây 15 năm, ngày 28 tháng 8 năm 1998, tại Bộ Tư lệnh Hải quân, Bộ Quốc phòng long trọng tổ chức lễ công bố thành lập Cục Cảnh sát biển Việt Nam. Khi mới thành lập Cục Cảnh sát biển là cục nghiệp vụ, trực thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân, biên chế tổ chức còn đơn giản, quân số ít ỏi, trang bị phương tiện còn thô sơ, lạc hậu. Về mối quan hệ, Cục Cảnh sát biển không trực tiếp chỉ huy, lãnh đạo các Vùng CSB mà chỉ thực hiện chức năng hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ. Cơ quan Cục cũng như các vùng, hải đội tàu chưa có vị trí đóng quân, cầu cảng mà phải ở, làm việc và neo đậu tàu thuyền trong khuôn viên doanh trại, cầu cảng của các đơn vị quân chủng Hải quân.

Cán bộ chiến sĩ Cảnh sát biển trong ngày đầu mới thành lập.

Với thực trạng về mô hình tổ chức, biên chế, mối quan hệ về lãnh đạo chỉ huy và cơ sở vật chất bảo đảm như trên, thật khó hình dung hết những khó khăn, bất cập của lực lượng Cảnh sát biển thời kỳ đó. Song, với tinh thần tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm, những người lính tiên phong xây dựng lực lượng CSB đã đồng lòng, chung sức để vượt qua khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

 Bước ngoặt mang tính quyết định cho sự phát triển của lực lượng Cảnh sát biển là vào năm 2002, khi Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 677/2002/QĐ-TTg phê duyệt dự án xây dựng Lực lượng Cảnh sát biển giai đoạn 2001 - 2010, đồng thời Bộ Quốc phòng quyết định điều chuyển các vùng Cảnh sát biển từ các vùng Hải quân về trực thuộc Cục CSB. Có thể khẳng định dự án xây dựng Cảnh sát biển chính là xương sống bảo đảm cho xây dựng phát triển lực lượng CSB một cách toàn diện, đúng hướng và vững chắc. Đặc biệt sau khi có quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng điều chuyển Cục Cảnh sát biển từ Quân chủng Hải quân về trực thuộc BQP, lực lượng Cảnh sát biển đã có sự phát triển vượt bậc cả về chiều rộng và chiều sâu. Những năm sau đó, được sự quan tâm, chăm lo của Đảng và Nhà nước; sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Quân ủy TW, Bộ Quốc phòng, lực lượng CSB VN tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ cả về chính trị tư tưởng cũng như năng lực, tổ chức. Vai trò và hiệu quả quản lý nhà nước trên biển của CSB ngày càng được hoàn thiện và nâng cao; Không chỉ bảo vệ toàn vẹn chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc mà còn giữ vững an ninh trật tự, an toàn hàng hải, trấn áp và đấu tranh có hiệu quả với các loại vi phạm, tội phạm trên các vùng biển, góp phần tích cực vào công tác tìm kiếm cứu nạn, đối ngoại quốc phòng, tăng cường hợp tác quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển kinh tế của đất nước.

15 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành của lực lượng CSB là quá trình tự rèn luyện phấn đấu vươn lên, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Nhà nước, nhân dân; tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới của Đảng và từng bước hoàn thiện về chính trị, nghiệp vụ pháp luật, phát triển lực lượng, phương tiện trang bị kỹ thuật để xây dựng CSB Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Những thành tích nổi bật mà lực lượng CSB đã đạt được trong 15 năm qua là:

Cùng với lực lượng Hải quân, Bộ đội Biên phòng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo, bảo vệ các hoạt động kinh tế biển, đã tổ chức hàng trăm lượt tàu thuyền làm nhiệm vụ BM, CV. Bảo vệ an toàn cho các lực lượng thăm dò dầu khí của ta hoạt động theo đúng kế hoạch. Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giữ vững an ninh trật tự, an toàn trên các vùng biển đảo của tổ quốc. Xua đuổi hơn 4.500 tàu nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam, bắt xử lý hơn 130 tàu thuyền nước ngoài vi phạm chủ quyền, xử lý theo pháp luật.

Tổ chức trên 1.837 lượt tàu, xuồng làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát. Đã tiến hành kiểm tra trên 10.821 lượt tàu thuyền các loại; xử phạt vi phạm hành chính trên 4.687 lượt tàu thuyền; số tiền xử phạt vi phạm hành chính và phát mại hàng hóa nộp ngân sách Nhà nước hàng trăm tỷ đồng. Thực hiện hàng chục vụ tìm kiếm, cứu nạn xa bờ; cứu được 104 ngư dân, dẫn dắt hàng trăm tàu thuyền vào bờ an toàn trong các cơn bão.

Trong công tác đấu tranh chống vi phạm, tội phạm, lực lượng CSB đã trực tiếp, phối hợp, hiệp đồng với lực lượng chức năng, tiến hành điều tra, khám phá 618 chuyên án, vụ án về ma túy, bắt giữ hơn 1.259 đối tượng phạm tội; thu trên 281 bánh hê-rô-in; 8,16 tấn nhựa cần sa; hàng chục kilogam thuốc phiện, 7.500 viên ma tuý tổng hợp; tịch thu 23 khẩu súng các loại, 594 viên đạn và nhiều tang vật, tài sản khác có liên quan. Điển hình là: Ngày 12/5/2008, lực lượng PCTPMT Cục Cảnh sát biển đã phối hợp Cục C47 Bộ Công an, Phòng PC47 Công an tỉnh Quảng Ninh, Hải quan thị xã Móng Cái khám phá chuyên án 408P, bắt giữ 05 đối tượng người nước ngoài vận chuyển ma túy bằng đường biển thu giữ 8,16 tấn nhựa cần sa; 10.850 USD; 278.691 Nhân dân tệ; 1.073.280 HKD, đây là chuyên án đấu tranh bắt giữ có số lượng ma tuý lớn nhất tại Việt Nam và khu vực châu Á; Khởi tố 22 vụ án hình sự; tịch thu hàng trăm ngàn tấn than, quặng các loại, hàng trăm mét khối gỗ quý hiếm, hàng triệu lít xăng dầu, hàng trăm tấn thực phẩm đông lạnh và nhiều tang vật, tài sản khác. Đặc biệt từ ngày 21 đến 23/11/2012, Cục CSB đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trong và ngoài nước tổ chức truy tìm, đấu tranh bắt giữ thành công 01 vụ cướp biển (với 11 tên người nước ngoài) tại khu vực biển cách Vũng Tàu khoảng 60 hải lý về hướng Nam - Đông Nam. Thành tích trên đã được Đảng, Nhà nước, nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Từ những kết quả đạt được, lực lượng CSB đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quân đội tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương bảo vệ Tổ quốc hạng Ba và Huân chương chiến công hạng Nhất, hạng Ba cho 4 tập thể và 3 cá nhân. Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua năm 2009, 2010; tặng Bằng khen cho 06 tập thể và 04 cá nhân. Bộ Quốc phòng tặng Cờ thi đua năm 2008 và tặng Bằng khen các năm 2004, 2006, 2007 cho lực lượng Cảnh sát biển. Ngoài ra, còn có 23 tập thể và 23 cá nhân được Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo 127/TW, Ủy ban Quốc gia TKCN, Ban chỉ đạo 138/BQP, Tổng cục Hải quan và Bộ Công an tặng nhiều Bằng khen và Giấy khen.

Thượng tướng Ngô Xuân Lịch - Bí thư TW Đảng, Ủy viên thường vụ Quân ủy TW, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐNDVN thăm và làm việc với lực lượng CSB.

Trong giai đoạn hiện nay, tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến đổi to lớn và sâu sắc, khu vực châu Á -Thái Bình Dương trong đó có khu vực Đông Nam Á, vẫn là khu vực phát triển năng động nhưng còn tồn tại nhiều nhân tố gây mất ổn định, tranh chấp lãnh thổ, biển đảo ngày càng phức tạp. Do đó, nhiệm vụ của lực lượng CSB Việt Nam ngày càng nặng nề và khó khăn. Phát huy truyền thống vẻ vang suốt 15 năm qua, với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, nhà nước, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và bộ Quốc phòng; sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng vũ trang, các cấp, các ngành và sự giúp đỡ hết sức, hết lòng của nhân dân, và đặc biệt là ý chí, nghị lực, quyết tâm, bản lĩnh vững vàng trước khó khăn, cam go, thử thách của cán bộ chiến sỹ trong toàn lực lượng, chắc chắn CSB VN sẽ tiếp tục lập lên những thành tích xuất sắc mới, xứng đáng là lực lượng nòng cốt bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn và thực thi pháp luật trên các vùng biển, đảo của tổ quốc, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ đắc lực công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng quan hệ đối ngoại, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.